Экспорт салоҳиятини амалга ошириш
2016 йилдан кейин хом ашёни тўлиқ қайта ишлаш моделига ўтиш ва уларнинг экспортини тўхтатиш тезлаштирилган хусусиятга эга бўлди. 2020 йилдан бошлаб Ўзбекистондан пахта экспорти бутунлай тўхтатилиши ва барча хом ашё республика ичида қайта ишланди.
2018 йилга келиб пахта толаси ишлаб чиқариш ҳажмининг 2016 йилга нисбатан саккиз фоизга кўпайиши фонида экспортга етказиб берилаётган пахта улуши 18,4 фоизга кескин пасайган бўлса, терилган пахтанинг 81,6 фоизи мамлакат қайта ишланган. Ўтган йили ушбу коэффициент экспорт учун 11 фоизни, маҳаллий қайта ишлаш учун 89 фоизни ташкил этди. Шу билан бирга, пахта экспорти ҳажмининг пасайиши фонида тўқимачилик ва тикувчилик-трикотаж маҳсулотлари экспорти ҳажми ўсди.
Шу билан бирга, оқ олтинни доимий равишда экспорт қилиш узоқ муддатли экспорт шартномалари бўйича мажбуриятларни бажариш билан боғлиқ. 2021 йилда қайта ишланган пахта толасининг 99 фоизи аллақачон маҳаллий саноат эҳтиёжлари учун ишлатилиши кутилмоқда
Тармоқнинг сифатли ривожланишининг асосий кўрсаткичлари қаторига ташқи бозорларда унинг маҳсулотларига бўлган талабнинг ошиши киради. Ҳозирги кунда Ўзбекистон тўқимачилик саноати экспортга йўналтирилган. Маҳаллий корхоналар томонидан ишлаб чиқарилган тўқимачилик ва тикувчилик маҳсулотлари харидорлар орасида, ҳам ички, ҳам ташқи бозорда талабга эга бўлиб, ўтган йиллар давомида хорижий истеъмолчилар орасида тобора оммалашиб бормоқда. Тўрт йил ичида экспорт ҳажми 2,1 баравар ўсиши мумкинлиги шундан далолат беради: 2016 йилдаги 899 миллион доллардан 2020 йилда 1867 миллион долларгача.
Ўзбекистоннинг тўқимачилик ва тикувчилик маҳсулотлари дунёнинг кўплаб мамлакатларига етказиб берилмоқда ва экспорт географияси йил сайин кенгайиб бормоқда. Масалан, агар 2016 йилда 60 та мамлакатга маҳсулот етказиб берилса, 2020 йилда эса 71 та мамлакатга етказиб берилди. Aммо шуни таъкидлаш керакки, ҳозирги пайтда тўқимачилик ва кийим-кечак экспортининг 89 фоизини фақат олти давлат ташкил этади. Шундай қилиб, 2020 йил охирида Россиянинг улуши 36,5 фоизни, Хитой - 21,6 фоизни, Қирғизистон - 15,2 фоизни, Туркия - 11,4 фоизни, Польша ва Қозоғистон ҳар бирига 2,3 фоизни ташкил этади. Шу билан бирга, тайёр тикув ва трикотаж буюмлар экспортининг 95 фоизи МДҲ давлатларига тўғри келади. Бу шуни кўрсатадики, экспорт географиясининг диверсификацияси даражаси пастлигича қолмоқда.
